ความรักหรือการแผ่ขยายตัวเราเองออกไปนั้น ต้องอาศัยการก้าวให้พ้นจากความเฉื่อยเนือย ของความเกียจคร้าน (ด้วยการลงแรง) หรือจากแรงต้านของความกลัว (ด้วยความกล้า) ประสบการณ์ของการเปลี่ยนแปลงของกิจกรรมที่ไม่คุ้นเคย ของการอยู่ในที่ที่ไม่คุ้นชิน ของการทำบางสิ่งบางอย่างที่ต่างออกไปนั้น ล้วนเป็นสิ่งที่น่ากลัว มันเป็นเช่นนี้เสมอมา และจะเป็นเช่นนี้ตลอดไป

คนเราจัดการกับความกลัวการเปลี่ยนแปลงนี้ โดยวิธีแตกต่างกัน แต่ความกลัวเป็นสิ่งที่เลี่ยงไม่พ้น ถ้าเราอยากเปลี่ยนแปลง ถ้าคุณก้าวไปหาใครสักคน ก็มีความเสี่ยงเสมอว่าคนคนนั้นอาจก้าวหนีคุณไป ทำให้คุณว้าเหว่เจ็บปวดยิ่งกว่าก่อนหน้านี้ที่คุณยังอยู่คนเดียวเสียอีก เมื่อคุณรักชีวิตใดก็ตาม ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์เลี้ยงหรือต้นไม้ ชีวิตเหล่านั้นย่อมมีโอกาสดับสูญไปก่อนคุณ ถ้าคุณไว้ใจใคร คุณอาจต้องเจ็บปวด ถ้าคุณพึ่งพาใคร เขาอาจทำให้คุณผิดหวัง

ราคาของการผูกพันทางอารมณ์คือการเจ็บปวด ถ้ามีใครตัดสินใจว่าเขาไม่ต้องการเสี่ยงที่จะเจ็บปวดหรือผิดหวัง คนคนนั้นก็จะต้องมีชีวิตโดยไม่ได้ทำอะไรหลายอย่าง เช่น ไม่แต่งงาน ไม่มีลูก ไม่มีความสุขล้นจากสัมพันธ์ทางเพศ ไม่มีความทะเยอทะยาน ไม่มีเพื่อน ซึ่งล้วนเป็นกิจกรรมที่ทำให้คนเรามีชีวิตชีวา มีความหมายและมีความสำคัญ

ต่อเมื่อคุณกล้าที่จะก้าวออกไป กล้าที่จะเจริญงอกงาม คุณจึงจะมีโอกาสได้รับทั้งความสุขและความเจ็บปวด เป็นรางวัลชีวิตที่เต็มเปี่ยม เป็นชีวิตที่ต้องผ่านความเจ็บปวด แต่ถ้าเราไม่ใช้ชีวิตเช่นว่านี้ เราก็ไม่มีทางเลือกอื่นนอกจาก มีชีวิตอย่างไม่สมบูรณ์ หรือไม่มีชีวิตอยู่เลย

เนื้อแท้ของชีวิตคือการเปลี่ยนแปลง อันได้แก่การเจริญงอกงามและการเสื่อมสลาย เมื่อเราเลือกชีวิตและการเจริญงอกงาม เท่ากับเราเลือกการเปลี่ยนแปลง รวมถึงโอกาสที่วันหนึ่งเราจะต้องตาย

เมื่อใช้ความตายเป็นเครื่องเตือนสติ เราจะตระหนักว่าเรามีเวลาใช้ชีวิตและรักอย่างจำกัด เราจะได้ใช้เวลาและใช้ชีวิตของเราให้เต็มเปี่ยม

หากเราไม่กล้าเผชิญความตายซึ่งเป็นสัจธรรมก็เท่ากับเราขาดเครื่องเตือนสติและอาจไม่สามารถมีชีวิตและรักได้อย่างกระจ่างชัด เมื่อเราไม่ยอมเผชิญหน้ากับความจริงว่า วันหนึ่งทั้งคนที่เรารักและตัวเราจะต้องตาย ว่าธรรมชาติของสรรพสิ่งมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาก็เท่ากับเราไม่กล้าเผชิญชีวิตด้วย

———————————

บทเรียนชีวิตที่จิตแพทย์อยากบอก